Bạn muốn tự tay trồng rau sạch tại nhà nhưng bạn phân vân nên áp dụng mô hình trồng rau sạch nào với không gian nhà phố. Bài viết này gợi ý 5 mô hình trồng rau hiệu quả để bạn có thể xem xét lựa chọn.
Đọc bài viết này, chắc hẳn rằng bạn mong muốn có thể tự tay trồng rau sạch tại nhà. Nhưng có thể bạn sẽ phân vân nên áp dụng mô hình trồng rau nào với không gian nhà phố. Mình sản xuất Tháp rau nhưng bài viết này, mình gợi ý và có phân tích sơ qua 5 mô hình trồng rau hiệu quả một các rất khách quan để bạn có thể xem xét.
Để bắt đầu trồng rau, tuỳ thuộc vào điều kiện của từng nhà mà bạn quyết định mô hình nào phù hợp nhất với gia đình mình.
1. Mô hình trồng rau bằng thùng xốp
Bắt đầu với thùng xốp là đơn giản nhất mà lại hiệu quả, không thành công thì cũng thành bài học với “học phí” thấp. Kiến thức nông nghiệp bằng 0, vẫn được. Bạn kiếm vài thùng xốp, vài thùng đất, ít phân bón, 1 gói hạt giống là có thể bắt đầu “thử làm nông dân” rồi.
Thùng xốp dễ tìm mua với giá rất rẻ, thể tích thùng cũng khá lớn giúp cho cây có thể phát triển tốt hơn cây trồng ở khay chậu nhựa. Một thùng xốp bạn có thể trồng được nhiều cây thay vì cứ trồng từng cây vào mỗi chậu sẽ tốn diện tích hơn và cũng mất công chăm sóc hơn. Bạn có thể sử dụng thùng xốp phù hợp với điều kiện diện tích của gia đình bạn, kích cỡ thùng cũng rất đa dạng.
Bạn nên sử dụng loại thùng to cho những loại cây trồng ăn trái như ổi, chanh, cóc, bầu, bí, mướp…
Loại thùng nhỏ hơn để trồng những loại cây nhỏ, không cần nhiều diện tích như: đậu que, dưa leo, cà chua, và các loại rau: cải ngọt, cải bẹ xanh, mồng tơi , rau dền…
Khi trồng rau bằng thùng xốp bạn nên chú ý đục lỗ sao cho thùng dễ thoát nước và thoáng khí. Nếu bạn trồng trên sân thượng thì hạn chế đục lỗ ở đáy thùng. Vì sẽ khiến phân bón, đất chảy ra nhiều làm dơ sàn.
⇢ Tham khảo thêm: Cách làm thùng xốp trồng rau hiệu quả nhất
Để có thể tận dụng được diện tích thì bạn có thể làm kệ để xếp thùng thành 2 tầng. Tầng trên trồng những loại rau chịu nắng, tầng dưới trồng những loại rau không cần nắng nhiều.
* Trồng rau trên khay chậu nhựa cũng tương tự trồng thùng xốp nên mình không đề cập thêm mô hình này.
2. Mô hình trồng rau vườn treo
Đối với những nhà diện tích nhỏ, thì vườn treo là sự lựa chọn thích hợp. Bạn có thể tận dụng bình, chai, lọ, túi… để trồng rau và treo lên.
Có thể là treo ở ban công, hàng rào… Nhưng vì diện tích nhỏ nên phù hợp với những loại rau ăn lá, rau gia vị hơn là các loại cần leo giàn hoặc là các loại cây ăn trái.
Còn nếu nhà bạn có 1 khoảng tường đứng hoặc hàng rào để treo thì có thể mua loại túi trồng cây có bán sẵn. Một mảng như vậy có nhiều túi được may chắc chắn và đồng bộ, sẽ làm cho ngôi nhà nhìn đẹp đẽ và bắt mắt hơn, nó cũng được cách ẩm cho tường nhà bạn.
3. Mô hình trồng rau dạng tháp
Đối với những nhà không có nhiều diện tích trống để trồng rau, mình nghĩ đây là mô hình trồng rau sạch phù hợp nhất mà bạn nên áp dụng. Có những ban công chung cư chỉ vài mét vuông nhưng gia đình vẫn đủ rau ăn. Bởi vì mô hình trồng rau này tận dụng phần chiều cao của tháp để trồng chứ không cần nhiều mặt rộng. Tháp rau có thể áp trồng rau hữu cơ thuận tự nhiên cách rất hiệu quả.
Thêm một ý nghĩa đẹp, đó là nó xử lí rác hữu cơ góp phần bảo vệ môi trường của bạn.
Cách làm là bạn mua thùng phuy với dung tích phù hợp diện tích nhà bạn. Sau đó tạo những hốc trồng cây ở trên thân thùng. Phần giữa thùng, đặt 1 ống nhựa để bỏ rau củ quả bỏ, vỏ trứng, bã trà, bã cà phê vào để tạo phân bón hữu cơ cho tháp rau bằng cách ủ compost tự nhiên trong ruột tháp.
Cụ thể cách làm tháp trồng rau, mình có video chi tiết:
Nếu không có thời gian và dụng cụ để làm, bạn có thể đặt mua sẵn.
4. Mô hình trồng rau thủy canh
Đây là mô hình trồng rau sạch không cần đất và cũng không cần tốn nhiều công chăm sóc. Có 2 dạng chính là:
Thủy canh hồi lưu: nghĩa là phần dung dịch sẽ được bơm tuần hoàn qua các ống trồng cây bằng hệ thống bơm (có máy bơm chạy điện).
Dung dịch được cấp định kì làm ướt hết bộ rễ cây trong các rọ. Cách trồng này sẽ tiết kiệm thời gian tối đa cho bạn, vì bạn không cần chăm bón nhiều và không mất thời gian tưới nước cho cây.
Thủy canh tĩnh: Nghĩa là bạn sử dụng thùng để chứa nước và dụng dịch thủy canh rồi trồng cây vào các rổ sao cho phần rễ nhúng vào phần nước pha dung dịch. Cách này bạn không cần sử dụng hệ thống bơm vì nước không được bơm tuần hoàn.
Với ưu điểm là không tốn công chăm sóc mà cây lại phát triển rất tốt. Mô hình trồng rau sạch thủy canh đang được rất nhiều người áp dụng. Bạn cũng có thể nghiên cứu tự làm hệ thống này tại nhà.
* Điều lưu ý: Trồng rau thủy canh giống như nuôi gà công nghiệp, bạn cung cấp thức ăn cho gà với hàm lượng và tỉ lệ thế nào thì chất lượng thịt gà thế ấy. Gà không có điều kiện kiếm thêm thức ăn và khoáng chất như gà thả vườn – rau không tự tổng hợp dinh dưỡng như trồng thổ canh. Vậy bạn cần thực hiện bổ sung dinh dưỡng theo đúng hướng dẫn của nhà cung cấp.
5. Mô hình trồng rau hệ Aquaponics
Aquaponics là mô hình trồng rau sạch kết hợp với nuôi cá. Aquaponics là phương pháp rất hiệu quả để nuôi trồng thực phẩm mà sử dụng tối thiểu nước và không gian. Với hệ thống trồng rau này, có thể nói đây là cách trồng rau thủy canh hữu cơ.
Hoạt động của hệ aquaponics: Nước từ bể cá được bơm lên các ống, khay trồng rau, nước dâng lên ngập bộ rễ đến gốc rau. Sau đó tự động xả cạn hồi lưu lại bể cá nhờ bộ phận siphon, thường thì 1h đến 1,5h 1 lần xả cạn.
Đầu vào chính cho một hệ thống aquaponic là thức ăn cho cá. Cá ăn thức ăn và thải chất thải. Hơn 50% chất thải do cá tạo ra ở dạng amoniac được tiết ra trong nước tiểu. Phần còn lại của chất thải, thải ra dưới dạng phân, trải qua một quá trình gọi là khoáng hoá xảy ra khi các vi khuẩn dị dưỡng tiêu thụ chất thải cá, phân hủy chất thải thực vật và thức ăn thừa. Rồi chuyển cả ba thành ammoniac và các hợp chất khác.
Các vi khuẩn tự nhiên sống trong đất (sỏi), nước và không khí có nhiệm vụ chuyển amoniac thành nitrit và sau đó thành nitrate để cây tiêu thụ.
Trong một hệ thống aquaponic, các vi khuẩn sống ở các thành bể, dưới đáy, trong khay trồng rau, trong các chất hữu cơ… Các vi khuẩn có lợi trong hệ thống aquaponic sẽ tự sinh ra ngay khi có amoniac và nitrit.
Về cơ bản, 3 thành phần quan trọng trong aquaponics gồm có cá, thực vật và vi khuẩn. Vi khuẩn tiêu thụ chất thải cá làm sạch nước cho cá. Trong quá trình này, vi khuẩn cung cấp cho cây trồng một dạng chất dinh dưỡng có thể sử dụng được.
Lưu ý ở đây là, bạn cần có kiến thức nuôi cá, chăm sóc và phòng bệnh cho cá. Chú ý điều kiện môi trường và nhiệt độ cho cá. Thực ra thì mình đã thử nghiệm mô hình này và hiện không áp dụng được do miền bắc có mùa đông, cá chết rét thì hết chuyện.
Với các mô hình trên, hàng nghìn người đã thực hiện thành công với điều kiện và không gian chật hẹp nhà phố. Hiệu quả mà các mô hình trồng rau ở trên mang lại là rất lớn. Chỉ cần bỏ 1 ít thời gian, bạn sẽ thu được kết quả rất bất ngờ. Đừng chần chừ nữa, bắt tay vào làm ngay thôi!
Để bắt đầu trồng rau, tuỳ thuộc vào điều kiện của từng nhà mà bạn quyết định mô hình nào phù hợp nhất với gia đình mình.
1. Mô hình trồng rau bằng thùng xốp
Bắt đầu với thùng xốp là đơn giản nhất mà lại hiệu quả, không thành công thì cũng thành bài học với “học phí” thấp. Kiến thức nông nghiệp bằng 0, vẫn được. Bạn kiếm vài thùng xốp, vài thùng đất, ít phân bón, 1 gói hạt giống là có thể bắt đầu “thử làm nông dân” rồi.
Thùng xốp dễ tìm mua với giá rất rẻ, thể tích thùng cũng khá lớn giúp cho cây có thể phát triển tốt hơn cây trồng ở khay chậu nhựa. Một thùng xốp bạn có thể trồng được nhiều cây thay vì cứ trồng từng cây vào mỗi chậu sẽ tốn diện tích hơn và cũng mất công chăm sóc hơn. Bạn có thể sử dụng thùng xốp phù hợp với điều kiện diện tích của gia đình bạn, kích cỡ thùng cũng rất đa dạng.
Bạn nên sử dụng loại thùng to cho những loại cây trồng ăn trái như ổi, chanh, cóc, bầu, bí, mướp…
Loại thùng nhỏ hơn để trồng những loại cây nhỏ, không cần nhiều diện tích như: đậu que, dưa leo, cà chua, và các loại rau: cải ngọt, cải bẹ xanh, mồng tơi , rau dền…
Khi trồng rau bằng thùng xốp bạn nên chú ý đục lỗ sao cho thùng dễ thoát nước và thoáng khí. Nếu bạn trồng trên sân thượng thì hạn chế đục lỗ ở đáy thùng. Vì sẽ khiến phân bón, đất chảy ra nhiều làm dơ sàn.
⇢ Tham khảo thêm: Cách làm thùng xốp trồng rau hiệu quả nhất
Để có thể tận dụng được diện tích thì bạn có thể làm kệ để xếp thùng thành 2 tầng. Tầng trên trồng những loại rau chịu nắng, tầng dưới trồng những loại rau không cần nắng nhiều.
* Trồng rau trên khay chậu nhựa cũng tương tự trồng thùng xốp nên mình không đề cập thêm mô hình này.
2. Mô hình trồng rau vườn treo
Đối với những nhà diện tích nhỏ, thì vườn treo là sự lựa chọn thích hợp. Bạn có thể tận dụng bình, chai, lọ, túi… để trồng rau và treo lên.
Có thể là treo ở ban công, hàng rào… Nhưng vì diện tích nhỏ nên phù hợp với những loại rau ăn lá, rau gia vị hơn là các loại cần leo giàn hoặc là các loại cây ăn trái.
Còn nếu nhà bạn có 1 khoảng tường đứng hoặc hàng rào để treo thì có thể mua loại túi trồng cây có bán sẵn. Một mảng như vậy có nhiều túi được may chắc chắn và đồng bộ, sẽ làm cho ngôi nhà nhìn đẹp đẽ và bắt mắt hơn, nó cũng được cách ẩm cho tường nhà bạn.
3. Mô hình trồng rau dạng tháp
Đối với những nhà không có nhiều diện tích trống để trồng rau, mình nghĩ đây là mô hình trồng rau sạch phù hợp nhất mà bạn nên áp dụng. Có những ban công chung cư chỉ vài mét vuông nhưng gia đình vẫn đủ rau ăn. Bởi vì mô hình trồng rau này tận dụng phần chiều cao của tháp để trồng chứ không cần nhiều mặt rộng. Tháp rau có thể áp trồng rau hữu cơ thuận tự nhiên cách rất hiệu quả.
Thêm một ý nghĩa đẹp, đó là nó xử lí rác hữu cơ góp phần bảo vệ môi trường của bạn.
Cách làm là bạn mua thùng phuy với dung tích phù hợp diện tích nhà bạn. Sau đó tạo những hốc trồng cây ở trên thân thùng. Phần giữa thùng, đặt 1 ống nhựa để bỏ rau củ quả bỏ, vỏ trứng, bã trà, bã cà phê vào để tạo phân bón hữu cơ cho tháp rau bằng cách ủ compost tự nhiên trong ruột tháp.
Cụ thể cách làm tháp trồng rau, mình có video chi tiết:
Nếu không có thời gian và dụng cụ để làm, bạn có thể đặt mua sẵn.
4. Mô hình trồng rau thủy canh
Đây là mô hình trồng rau sạch không cần đất và cũng không cần tốn nhiều công chăm sóc. Có 2 dạng chính là:
Thủy canh hồi lưu: nghĩa là phần dung dịch sẽ được bơm tuần hoàn qua các ống trồng cây bằng hệ thống bơm (có máy bơm chạy điện).
Dung dịch được cấp định kì làm ướt hết bộ rễ cây trong các rọ. Cách trồng này sẽ tiết kiệm thời gian tối đa cho bạn, vì bạn không cần chăm bón nhiều và không mất thời gian tưới nước cho cây.
Thủy canh tĩnh: Nghĩa là bạn sử dụng thùng để chứa nước và dụng dịch thủy canh rồi trồng cây vào các rổ sao cho phần rễ nhúng vào phần nước pha dung dịch. Cách này bạn không cần sử dụng hệ thống bơm vì nước không được bơm tuần hoàn.
Với ưu điểm là không tốn công chăm sóc mà cây lại phát triển rất tốt. Mô hình trồng rau sạch thủy canh đang được rất nhiều người áp dụng. Bạn cũng có thể nghiên cứu tự làm hệ thống này tại nhà.
* Điều lưu ý: Trồng rau thủy canh giống như nuôi gà công nghiệp, bạn cung cấp thức ăn cho gà với hàm lượng và tỉ lệ thế nào thì chất lượng thịt gà thế ấy. Gà không có điều kiện kiếm thêm thức ăn và khoáng chất như gà thả vườn – rau không tự tổng hợp dinh dưỡng như trồng thổ canh. Vậy bạn cần thực hiện bổ sung dinh dưỡng theo đúng hướng dẫn của nhà cung cấp.
5. Mô hình trồng rau hệ Aquaponics
Aquaponics là mô hình trồng rau sạch kết hợp với nuôi cá. Aquaponics là phương pháp rất hiệu quả để nuôi trồng thực phẩm mà sử dụng tối thiểu nước và không gian. Với hệ thống trồng rau này, có thể nói đây là cách trồng rau thủy canh hữu cơ.
Hoạt động của hệ aquaponics: Nước từ bể cá được bơm lên các ống, khay trồng rau, nước dâng lên ngập bộ rễ đến gốc rau. Sau đó tự động xả cạn hồi lưu lại bể cá nhờ bộ phận siphon, thường thì 1h đến 1,5h 1 lần xả cạn.
Đầu vào chính cho một hệ thống aquaponic là thức ăn cho cá. Cá ăn thức ăn và thải chất thải. Hơn 50% chất thải do cá tạo ra ở dạng amoniac được tiết ra trong nước tiểu. Phần còn lại của chất thải, thải ra dưới dạng phân, trải qua một quá trình gọi là khoáng hoá xảy ra khi các vi khuẩn dị dưỡng tiêu thụ chất thải cá, phân hủy chất thải thực vật và thức ăn thừa. Rồi chuyển cả ba thành ammoniac và các hợp chất khác.
Các vi khuẩn tự nhiên sống trong đất (sỏi), nước và không khí có nhiệm vụ chuyển amoniac thành nitrit và sau đó thành nitrate để cây tiêu thụ.
Trong một hệ thống aquaponic, các vi khuẩn sống ở các thành bể, dưới đáy, trong khay trồng rau, trong các chất hữu cơ… Các vi khuẩn có lợi trong hệ thống aquaponic sẽ tự sinh ra ngay khi có amoniac và nitrit.
Về cơ bản, 3 thành phần quan trọng trong aquaponics gồm có cá, thực vật và vi khuẩn. Vi khuẩn tiêu thụ chất thải cá làm sạch nước cho cá. Trong quá trình này, vi khuẩn cung cấp cho cây trồng một dạng chất dinh dưỡng có thể sử dụng được.
Lưu ý ở đây là, bạn cần có kiến thức nuôi cá, chăm sóc và phòng bệnh cho cá. Chú ý điều kiện môi trường và nhiệt độ cho cá. Thực ra thì mình đã thử nghiệm mô hình này và hiện không áp dụng được do miền bắc có mùa đông, cá chết rét thì hết chuyện.
Với các mô hình trên, hàng nghìn người đã thực hiện thành công với điều kiện và không gian chật hẹp nhà phố. Hiệu quả mà các mô hình trồng rau ở trên mang lại là rất lớn. Chỉ cần bỏ 1 ít thời gian, bạn sẽ thu được kết quả rất bất ngờ. Đừng chần chừ nữa, bắt tay vào làm ngay thôi!
BÌNH LUẬN